Bakteria na virusi ni vijidudu vidogo vinavyosababisha magonjwa, lakini vina tofauti kubwa katika muundo na jinsi vinavyoishi. Hapa kuna tofauti kuu kati yao:
- Bakteria: Ni viumbe hai vya seli moja (unicellular) vyenye ukuta wa seli na vinaweza kuishi peke yao. Wana DNA na RNA, pamoja na mifumo ya kuzaliana na kujitegemea.
- Virusi: Ni chembe hai zisizo na seli (acellular), zina ganda la protini linalofunika vinasaba (DNA au RNA). Virusi haviwezi kuishi au kujizalisha bila kuingia ndani ya seli hai ya kiumbe mwenyeji.
2. Njia ya Kuishi
- Bakteria: Wanaweza kuishi sehemu nyingi, kama kwenye udongo, maji, na hata ndani ya miili ya viumbe hai. Baadhi ni wazuri (wanaosaidia mmeng'enyo wa chakula), wengine ni wabaya (wanaosababisha magonjwa).
- Virusi: Hawawezi kuishi nje ya seli hai; wanahitaji kuingia kwenye seli za viumbe hai ili kujizalisha kwa kutumia rasilimali za seli hizo.
3. Njia ya Kuenea
- Bakteria: Hujigawanya (binary fission) na huweza kuzaana haraka kwenye mazingira yanayofaa.
- Virusi: Huwa na mzunguko wa maambukizi ambapo huingia kwenye seli, kujizalisha, kisha kuua seli na kuenea zaidi.
4. Matibabu
- Bakteria: Magonjwa yanayosababishwa na bakteria hutibiwa kwa kutumia antibiotiki.
- Virusi: Magonjwa ya virusi hayaponywi na antibiotiki; badala yake, hutibiwa kwa kutumia chanjo au dawa za antiviral zinazosaidia kupunguza makali ya ugonjwa.
5. Mifano ya Magonjwa
- Yanayosababishwa na bakteria: Kifua kikuu (TB), nimonia ya bakteria, kipindupindu, donda ndugu.
- Yanayosababishwa na virusi: Ukimwi (HIV/AIDS), mafua (influenza), homa ya ini (hepatitis), surua, COVID-19.
Kwa ujumla, bakteria ni viumbe hai vya kujitegemea, wakati virusi ni vimelea vinavyohitaji seli mwenyeji kuishi na kuzaliana.
Tags:
Mfumowamwili